दापोली पासून सुमारे २५ कि.मी. अंतरावर आणि दाभोळ हार्बरपासून सुमारे २-३. कि.मी. अंतरावर असलेल्या चंडिका देवीचे मंदिर एक स्वयंभु आहे. पवित्र सिंदूरात झाकलेली देवी चंदिकाची तीन फूट उंच दगडी मूर्ती जेट ब्लॅक स्टोनच्या नैसर्गिकरित्या उद्भवलेल्या गुहेत सापडली. देवीच्या शिल्पात ४ हात आहेत ज्यात तलवार, ढाल इत्यादी शस्त्रे असतात.
गुहेचे प्रवेशद्वार लहान आहे, अभ्यागतांनी वाकून त्यांच्या गुहेत जाण्यासाठी पुढे जावे. हे अतिशय गुहेचे प्रवेशद्वार सुशोभित चांदीच्या चादरीने सज्ज आहे. गुहेत प्रवेश केल्यावर आपणास पायऱ्या (ज्या पूर्वी फक्त एक उतार होती) भूमिगत असल्याचे आढळले. एका वेळी फक्त दोनच लोकांना जाण्यासाठी पुरेशी जागा असणार्‍या गुहेच्या आत सहसा काळोख असतो. एकदा आपण भिंतींच्या समर्थनासह भूमिगत मंदिराकडे पोहोचताच, वेदीवर आणि दिव्याच्या प्रकाशात तुम्हाला एक-एक दिवे दिसतील, तर तुम्हाला चंडिका देवीची सुंदर आणि दैवी मूर्ती दिसेल. तेलाच्या दिव्याच्या प्रकाशात गडद गुहेत देवीच्या मूर्तीची साक्ष देते. मंदिरात फक्त तेलाचे दिवे लावले जातात आणि पूजा घरात कृत्रिम प्रकाश स्त्रोतास परवानगी नाही. जरी देवीच्या वेदीजवळ असलेली जागा छोटी वाटत असली तरी ती ४00 भाविकांना सहज सामावून घेते. त्यांच्यासाठी अगदी त्यांची देवीची उपासना पूर्ण करणे देखील पुरेसे आहे.
देवीचे हे मंदिर पांडवांच्या काळातील आहे असे म्हणतात. असे म्हणतात की त्यांनी त्यांच्या देवळात सेवा केली असता त्यांनी आपल्या दैवी शक्तींनी हे मंदिर तयार केले. या गुहेत अनेक लहान बोगदे आहेत. या बोगद्यांतून काशीच्या पवित्र भूमीकडे जाताना सांगितले जाते. या मंदिराबद्दल एक आख्यायिका आहे की शतकांपूर्वी जमना पुरीच्या स्वप्नांमध्ये देवता दिसू लागले, ते संत गोसावी संप्रदायाचे होते आणि त्यांनी त्याला लपलेली गुहा दाखविली आणि त्याच्या प्रवेशद्वाराजवळ मोठे दगड काढायला सांगितले. एका स्वप्नात पाहिल्याप्रमाणे, त्याला हरवलेली गुहा सापडली, त्याने दगडफेक केली आणि त्या गुहेत देवीची मूर्ती सापडली. त्यातील निम्मे भाग जमिनीच्या वर असून उर्वरित अद्याप जमिनीखाली आहेत. जमना पुरी यांनी मूर्तीचे पूजन आणि धार्मिक विधी करण्यास सुरवात केली. नंतर त्यांनी या जबाबदाऱ्या त्याच्या वारस बाळ पुरीकडे पार पाडल्या आणि मंदिराजवळच्या एका जिवंत ध्यानात गेले. तेव्हापासून, देवीसाठी धार्मिक विधी करण्याचा अधिकार पुरी कुटुंबावर आहे. पुरीची सध्याची पिढी ही जबाबदारी स्वीकारणारी ३२ वी पिढी आहे.
पुरी हे गोसावी पंथातील आहेत आणि असे मानले जाते की ते स्वत: भगवान शिव यांच्यापासून उत्पन्न झाले आहेत. म्हणूनच त्यांना त्यांच्या मेलेल्यांसाठी मरण विधी करण्याची आवश्यकता नाही. त्यांच्या परंपरेनुसार त्यांच्या पंथातील एखाद्याचा मृत्यू झाल्यानंतर त्यांच्या नावाने शिवलिंग बनविले जाते. खरं तर, चंडिका मंदिराच्या बाहेर बरेच शिवलिंग सापडतात.
मंदिराभोवती खडक आणि दाट झाडे आहेत. पावसाळ्यात मंदिराजवळून एक छोटासा प्रवाह वाहतो. हे मंदिर संस्कृतीपासून बरेच दूर असल्या कारणाने, बरेच लोक आणि पर्यटक या ठिकाणी भेट देत नाहीत. नवरात्रीत भेट देणातयांची संख्या वाढत जात आहे. मंदिरात फक्त शाकाहारी नैवेद्य ठेवण्यास परवानगी आहे आणि म्हणूनच पशूंच्या बलिदानाच्या अमानुष विधी इथे पाळल्या जात नाहीत. दाभोळ जिंकल्यानंतर शिवाजी महाराज गोपाळगड, गोवळकोट आणि आदिवरे येथे गेले तेव्हा असे म्हणतात की त्यांनी देवीचे आशीर्वाद घेण्यासाठी या मंदिरालाही भेट दिली. येथे देणगीदेखील स्वीकारली जात नाही आणि म्हणूनच प्रशासन आणि मंदिराची देखभाल ही पुरी कुटुंबाच्या हाती आहे.
